| Français | Occitan | Écrivez-nous
| Français | Occitan | Écrivez-nous
Zephirin Bosc, Majoral del Felibrige (1927-2020), poèta,cercaire, etnograf, istorian de la Nalta-Val d'Òlt e de Roergue Naut, a publicat un trentenat d'obratges en lenga d'òc o en francés.
Zéphirin Bosc
Zefir Bòsc ; Rogièr del Parroton
Zefir Bòsc nasquèt lo 1èr de decembre de 1927 a Banròcas, al ras d'Òlt, comuna d'Enguialés, ara comuna d'Entraigas (12). Besson de Maurici, èra lo 10en d'una familha de 12 enfants, una familha de « costovins »1 de la Valòia Nalta d'Òlt, amb un paire vinhairon e una maire pescaira professionala de la ribièira Òlt.
Après d'estudis primars a l'escòla publica de Banròcas, puèi a l'escòla libra d'Entraigas, a cò dels Salésiens de la Navarre de La Crau dins Var, a Montpelhièr, tornèt a Banròcas en octobre de 1939 (per causa de guèrra). Obtenguèt lo certificat d'estudis en 1941, puèi contunhèt d’estudis al collègi libre de La Peirosa en Dordonha per obténer lo Brevet d'Estudis.
Per Pascas de 1943, s'en tornèt a l'ostal per ajudar sos parents que lo loguèron puèi coma pastre en Auvernha Nalta, en Carladés e en Viadena.
Al retorn del servici militar, dintrèt a la Pòsta d'Entraigas coma factor e entamenèt una longa carrièira de postièr: i foguèt recebeire, verificator de la distribucion e participèt a la motorizacion rurala dels factors dins lo Nòrd d'Avairon.
Defuntèt lo 25 de novembre de 2020, a la velha de sos 93 ans, a Espeirac (12) ont s’èra retirat en 1983.
Las peregrinacions e responsabilitats professionalas divèrsas de Zefir Bòsc dins Roergue-Naut li faguèron prene consciéncia que sa lenga mairala, la lenga d'òc, de la Ribièira d'Òlt, de Roergue-Naut e d'Auvernha, èra una lenga vertadièira, que coneissiá dins tota sa riquessa dialectala.
Zefir Bòsc n'estudièt la grafia amb sos davancièrs del Grelh Roergàs : Enric Mouly, Calelhon, Josèp Vaylet, Peire Miremont.
Foguèt fach manteneire del Felibritge a la Santa-Estela de Milhau en 1973 (n° 9258), mèstre en Gai Saber en 1977 a la Santo-Estello sau Monegue, elegit majoral (cigala d’Aquitània) en 1980 a la Santo-Estello de Cannes.
S'interessèt a l'òbra dels Roergasses Peyrot e Bessou e tanben a la de Perbòsc, de Vermenosa, de Loisa Paulin, de Philadelphe de Gèrda... Dins lor dralha, laissèt una òbra felibrenca importanta. « Poèta abans tot, son òbra es una cantadisa a la glòria de son terraire »2, ditz Joan Fourié.
A fach òbra de memòria sus son país roergàs e son istòria. Aquela òbra la menèt amb la rigor del cercaire menimós, amb son agach prigond, amb sa sensibilitat de poèta : « Levarai mon capèl a tot òme que trima [...] que pena per far lo païs bèl »3.
Per aquò faire, emplegava la lenga d’òc que d’ela diguèt : «la tenèm mens, benlèu en boca, mas avèm per duèi représ l'anciana soca e que plan se tenga la nòstra lenga ! »4
Zefir Bòsc faguèt donc òbra de recèrca e de creacion. Estudièt dirèctament sul terrenc a partir de testimònis, rescontres, archius privats, lecturas especializadas... Causas del passat que li semblavan indispensables per bastir l'avenidor.
Sa poesia, ditz Joan Fourié, es « clarinela, pastada d'imatges, descriptiva », amb una « metrica classica e segura,remirabla mestresa de la lenga »5. Lo cantaire Felip Vialard interprèta un poèma sieu « Tèrra d’Aubrac » dins lo disc Camin (Pahaska production), disponibla en linha sus https://www.youtube.com/watch?v=fkVJNO9BvIk.
Zefir Bòsc collaborèt a las revistas Gai Saber, Armanac de Louzèro, Canta grelh, Armanac roergàs, La Cabreta, Lo Convise.
Faguèt tanben un trabalh de recampament dels autors de Roergue-Naut, coneguts o mai confidencials : poètas, cançonièrs, escrivans ....
Tota son òbra, sovent primada, a per tòca de transmetre l'istòria de son país, sas tradicions, son biais de viure : son eime.
2 J.Fourié, prefàcia de Racontes e Novèlas del Païs d'Òlt.
3 Zefir Bòsc, « Levarai mon capèl », Cants d'Amont e d'Aval, p. 76-77.
4 Zefir Bòsc, « Sèm los enfants », - Darrièrs ramèls, p. 11-12.
5 J.Fourié, prefàcia de Racontes e Novèlas del Païs d'Òlt, p. 7-8.
Al caire del terrador, © Zefir Bòsc Le Monastère sous Rodez, 1976.
Asuèlhs Reguèrgues, Grelh Roergàs, Rodez, 1979.
Contes de la Nalta Viadena, Grelh Roergàs, Rodez, 1981.
La vinha e lo vin, Centre Culturel Occitan du Rouergue, Rodez, 1981.
Laus del majoral Pèire-Auguste Miremont, © Zefir Bòsc, Vic sur Cère, 1982.
Cants d’Amont e d’Aval, Grelh Roergàs, Rodez, 1987.
Racontes del Païs Ribieirol, Coedicion del CCOR e del Grelh Roergàs, Rodez, 1988.
Les gabarriers de la Haute vallée d’Olt, © Zefir Bòsc Espeyrac 1989
Cançonièr de la ribièira d’Olt, © Zefir Bòsc – François Bòsc, Espeyrac, 1995
La vigne et le vin du Fel et d’Entraygues, © Zefir Bòsc, Espeyrac, 1995.
Les gabarriers du Lot lorsque la haute vallée d’Olt était naviguée, Grelh Roergàs, Rodez, 1997 (2ème édition).
Pescas d'Òlt : la pêche ancienne en rives d'Olt, Éditions Lo convise, Aurillac, 2002.
Occitanie – Pour l’âme occitane- Mémoire de Jean Carbonnel 1864-1942, © Zefir Bòsc, Espeyrac, 2004.
Vieillevie-en-Vallée-d'Olt, © Zefir Bòsc, Espeyrac, 2005.
Transhumances en Aubrac & Carladez, Estivadas, © Zefir Bòsc, Espeyrac, 2006
Espeyrac, vie d’une communauté rurale lors de l’époque révolutionnaire, de 1792 à 1795, © Zefir Bòsc, Espeyrac, 2007.
Racontes et novèlas del païs d’Òlt, © Zefir Bòsc, Espeyrac - Le Bosc Nalt, 2008.
Notre village, Golinhac [participation au comité de rédaction], Foyer Rural Golinhac, 2009.
Promenade en vallée d’Olt de St Laurent d’Olt à Livinhac en Rouergue, Cercle occitan du Haut-Rouergue « Sus las piadas de Josèp Vaylet », Espalion, 2009.
Écrits en langue d’oc & auteurs occitans du Haut-Rouergue, Cercle occitan du Haut-Rouergue « Sus las piadas de Josèp Vaylet », Espalion, 2010.
Contes & poëmas de pelegrins, Cercle occitan du Haut-Rouergue « Sus las piadas de Josèp Vaylet », Espalion, 2011.
Espeyrac – Patrimoine communal et religieux, © Zefir Bòsc, Espeyrac, 2011.
Los bilhets del repotegaire, Grelh Roergàs, Rodez, 2013.
Le Fel en vallée d'Olt : Son vignoble, sa rivière, © Zefir Bòsc, Espeyrac, 2014.
La paroisse de Ginolhac en Rouergue, © Zefir Bòsc, Espeyrac, 2015.
Flore occitane du Massif Central (Aveyron et Cantal), Grelh Roèrgas, Rodez, 2016.
Memòrias d’un vailet de bòria, Cercle occitan du Haut-Rouergue « Sus las piadas de Josèp Vaylet », Espalion, 2016.
Darrièrs ramèls, Grelh Roergàs, Rodez, 2017.
La vinha e lo vin, Grelh Roergàs, Rodez 2018, [réédition de 1981].
Barques et bacs de la région d’Entraygues, Grelh Roergàs, Rodez, 2020.
Aubrac, Viadène et Carladez, poèmes et chants d’hier, d’aujourd’hui et de demain « Les Amis de Joseph Vaylet – Occitans en Roergue-Naut », Espalion 2020
Cresta / Crestes © Zefir Bòsc Espeyrac 2020
Documents establits per Zefir Bòsc el meteis, e transmetuts a l'associacion « Les Amis de Joseph Vaylet-Occitans en Roergue-Naut ». L'Associacion foguèt fondada per Josèp Vaylet lo 1èr de mai de 1982 e Z.Bòsc n'èra l'un dels co-fondadors.Puèi, Z.Bòsc, amic e executor testamentari de Josèp Vaylet, reviscolèt l'associacion en 2013 e n'ocupèt lo pòste de Vice-President : un trabalh de conselh, de memòria e de creacion fins a son darrièr badalh lo 25 de novembre de 2020.
Obratges consultats
Revista Lou Felibrige n° 322 ( janv.- fev. de 2021)
Joan Fourié, Dictionnaire des auteurs de langue d’oc de 1800 à nos jours, 2ème édition, Aix, Felibrige, 2009.
Prefacis, abans-prepauses, 4enas de cobèrta d'obratges de Z. Bòsc (autorizacion de publicacion dels enfants de Z. Bòsc)
Elements d’autobiografia contengut dins los obratges Asuèlhs reguèrgues, Al caïre del terrador, Racontes del país ribièiròl, Pescas d'Òlt (1ièira e 2nda edicions), Aubrac, Viadène, Carladez, Racontes e novèlas del país d'Òlt, Memòrias d'un vailet de bòria, La vinha e lo vin, Cançonièr de la ribièira d'Òlt, Les gabarriers du Lot, Transhumances.
Omenatges, dichas e articles de premsa, per sos obsèquis lo 30 de novembre de 2020 e per son Cap de l'An, lo 27 de novembre de 2021.
Copiez le code ci-dessous pour l'intégrer à votre page web